Als sardines in een blikkie op de Sani Pass

14 april
Na het ontbijt om 07.00 uur vertrekken wij om 08.00 uur met de bus naar Howick. Daar zullen we overstappen in 4WD jeeps voor een toer door de Sani Pass. De pas loopt vanaf het Zuid Afrikaanse dorpje Underberg steil en in scherpe bochten over een gravelweg naar boven. De top van de pas ligt 45 kilometer verderop op een hoogte van 2873 meter. De top van de pas vormt de grens tussen Zuid Afrika en Lesotho, de weg loopt in Lesotho door richting Thabang. Dit is de enige route om aan de oostelijke van Lesotho van Zuid-Afrika naar Lesotho te komen en het is de hoogste bergpas in Zuidelijk Afrika waar motorvoertuigen kunnen rijden. Op de grens van beide landen ligt het hoogst gelegen café van Zuid Afrika. Hier zullen we lunchen voordat we de terugtocht gaan maken.
We zijn met 20 personen en er zijn 4 terreinwagens beschikbaar. Dat betekent dat in elke auto 5 personen zouden moeten plaatsnemen.
In de 1e jeep zitten Margreet, Kees, Hennie, John en Baukje, in de 2e jeep zitten ook 5 personen, in de 3e jeep zitten 4 personen en bij onze jeep staan er dus nog 6: Piet en Truus, Jan en Maria en Jan en ik. Alle jeeps staan klaar om te vertrekken, er wordt gewacht tot wij zijn ingestapt en tijd om af te stemmen is er niet meer. Wij worden dan ook geacht om ons met zes personen in één auto te proppen. Ik heb de eer om voorin te mogen zitten om te filmen, dus voor mij geen centje pijn, Maria, Piet en Truus zitten op de middenbank wat ook nog redelijk te doen is, maar Jan en Jan moeten zichzelf achterin de auto op een bankje proppen wat geschikt is voor twee kleine kinderen. Zij voelen zich als sardientjes in een blikje! Reisleider Ben wenst zich er niet mee te bemoeien hoe dit probleem opgelost zou moeten worden, dus we hebben geen keus. Met de nodige stress vertrekken we. Na eerst 25 kilometer over de grote weg komen we aan in Mimeville, het startpunt van de Sani Pass die begint op 1500 meter hoogte. Vroeger werd de pas bewandeld door handelslieden en hun muildieren, bepakt met wol, kleding en maïsmeel. Zij voerden deze eerste levensbehoeften van Zuid Afrika naar Lesotho, of andersom, om ze te verkopen of te ruilen. Tegenwoordig ligt er in plaats van een voetpad een onverharde weg en verkoopt een mevrouw in een klein gebouwtje naast het oorspronkelijke gebouw locale producten aan passanten die hier langs komen.
Wij proberen te genieten van het avontuur dat nog maar net begonnen is maar de mannen hebben het achterin echt niet best. Gelukkig is er al vrij snel een stop om op een mooi uitzichtpunt foto’s te maken. Als onze reisgenoten uit de andere jeeps zich daar ook verzameld hebben volgen er onderhandelingen om ‘ons probleem’ op te lossen zodat iedereen van deze dag kan genieten zoals het bedoeld is. Van ‘grote Hans’ (van Donny) hoeven we niet te verwachten dat hij zich sociaal zal opstellen, daar hebben we al enige ervaring mee op gedaan. De groep uit deze jeep met 4 personen houdt zich ook in dit geval afzijdig. Gelukkig zijn Margreet, Kees, Baukje en John zo sportief om ‘hun’ Hennie uit te ruilen tegen Piet en Truus. Na deze herverdeling heb ik nog steeds de eer om voorin te mogen zitten, Maria, Jan M en reisgenote Hennie zitten nu op de middenbank en Jan Z heeft het kinder-achterbankje helemaal voor zichzelf. Piet en Truus zitten nu in de auto bij de vier sportieve reisgenoten Margreet, Kees, John en Baukje die zich bereid hebben verklaard voor de ruil. Wij zijn er blij mee en gelukkig kan iedereen er mee leven om zo de rit verder te gaan beleven, dus daar gáán we weer!
Onze zeer ervaren chauffeur rijdt ons over onverharde paden vol grote kuilen en hobbels door het ravijn met prachtige uitzichten over het ruige gebied met grote basaltblokken die voor een prachtige sfeer zorgen. Onderweg attendeert de chauffeur ons op de dieren die zich in dit gebied bewegen. Zo zien we bavianen, een suikervogel, elanden en antilopen. De chauffeur blijkt ook een ervaren fotograaf want hij pakt een voor een onze fototoestellen om daar handig en snel een foto mee te maken zodat we aan het eind van de dag met mooie resultaten huiswaarts kunnen. Om 11.00 uur passeren we de grenspost van Zuid Afrika en rijden we 8 kilometer in niemandsland waarna we na drie uur heen en weer schudden de "grens" bereiken om over steken naar Lesotho ("lèsoetoe"). De officiële grenspost bestaat uit een schuurtje en de "public phone" uit een scheefgezakte tent. Het zier er zeer armoedig uit. We klimmen uit de auto om onze paspoort van een stempel te laten voorzien en rijden daarna het kleine landje in, dat ongeveer de grootte heeft van België. De mensen zijn hier nog armer dan in Swaziland doordat de grootste helft van het land bestaat uit bergen en daardoor niet voor landbouw te gebruiken is. We bereiken een dorpje waar schaapherders wonen in kleine ronde hutjes, waarvan de wanden van leem en de daken van riet gemaakt zijn. Dit dorpje is een post voor rondtrekkende schaapherders die hier hun proviand kunnen kopen. Aan de gekleurde vlaggen die bij de hutjes hangen kunnen zij zien wat er te koop is. Een rode vlag betekent vlees, een witte vlag geeft aan dat er brood te koop, een groene vlag meldt dat er groenten verkrijgbaar is en de gele vlag staat voor bier. We gaan een van de huisjes binnen en krijgen daar informatie over de wijze waarop de mensen hier met elkaar leven. We krijgen vers gebakken brood aangeboden om te proeven en een slok zelfgebouwen bier. Wie wil kan hier wat souvenirs kopen en we krijgen de gelegenheid om foto’s te maken waarbij vermeld wordt dat de mensen die zich laten fotograferen wel verwachten hier wat muntjes voor te krijgen.
Na deze ervaring rijden we 8 kilometer terug naar de hoogste pub van Zuid Afrika op 1874 meter hoogte en daar krijgen we een maaltijd voorgeschoteld bestaande uit rijst en kip. Binnen brandt een kachel om het aangenaam warm te houden, buiten is het 13 graden en waait het hard.
We rijden terug naar de grens om Zuid Afrika weer in te gaan en dit keer wordt de stempel in onze paspoort door de chauffeur gehaald. We rijden in ruim 2 uur tijd de vele haarspeldbochten terug waarbij we onderweg een red wing sterling, grijze reebokken en bavianen zien. Om 16.30 uur zijn we terug op de plek waar we vertrokken zijn en staat de bus al klaar om ons terug te brengen naar ons hotel.
We hebben ongelooflijk veel geluk gehad met het weer waardoor we met prachtig licht hebben genoten van een fantastische dag en zulke mooie uitzichten dat ze niet op een foto vast te leggen zijn. Bij aankomst bij het hotel regent het en is het 19 graden. Wat hebben wij vandaag geboft! Wij zitten zo vol met indrukken dat we na het avondeten in het hotel vroeg ons bedje opzoeken.

zaterdag 15 april
Vroeg uit de veren, we vertrekken om 08.00 uur met temperaturen van 13 graden naar East Londen. De eerste uren besteden wij de tijd aan het knopen van armbandjes om morgen te kunnen uitdelen aan de kinderen in de township waar wij naar toe zullen gaan. Reisgenote Margreet heeft grote zakken koordjes en slotjes meegenomen van huis en leert ons de techniek om de armbandjes te knopen. We passeren typisch Afrikaanse dorpen en soms een wat grotere plaats in een groen heuvelgebied. Hier en daar is de tweebaans weg behoorlijk druk met soms overstekende koeien en geiten. Onderweg steken we de Grote Kei rivier over.
09.45 uur is het tijd voor een plas-/koffiestop in Kokstad. Daarna verlaten we de provincie ZuluNatal en rijden de provincie Oostkaap binnen, vroeger Transkei genoemd. Volgens Ben is dit de provincie met de meeste corruptie. Ook nu weer zien we typisch Afrikaanse dorpen waarbij opvalt dat er bij veel huisjes autobanden op het dak liggen. Dit blijkt voor het afweren van blikseminslag bij onweer te zijn.
Als we door het dorp Mount Frère rijden zien we een wirwar van winkels en markten en een overal donkere mensen die weinig vrolijkheid uitstralen. Het straatbeeld doet aan Indonesie denken, overal langs de weg ligt heel veel plastic en andere rotzooi. Zo volgen er nog een aantal dorpen, steeds opnieuw een deprimerend gezicht. En steeds daar tussendoor ook weer dorpjes met Mandela huisjes in keurige rijen. Het blijft onvoorstelbaar dat we kilometers lang armoedige huisjes passeren om meteen daarna door een Beverly Hills achtige buurt te rijden met grote duren huizen.
Om 13.00 uur stoppen we in Mthatha een uurtje voor de lunch. In Qunu, ongeveer 20 voorbij Mthatha passeren we een van de huizen waar Nelson Mandela heeft gewoond, het huis is nauwelijks te zien omdat het aan het zicht wordt onttrokken door het grote Gouveneursgebouw dat er voor staat.
Onderweg zien we af en toe een grote witte tent in het landschap staan. Het blijkt dat hier dan een feest wordt gevierd na het overlijden van een persoon. Deze persoon is meestal al begraven en aan het eind van de week wordt er dan een weekend lang feest gevierd met heel veel eten en drank. Familie en vrienden komen dan van heinde en verre en blijven allemaal slapen.
Na urenlang landschap met rondavels (ronde hutten-achtige woonruimtes met een rietdak), vierkante hutjes met aluminium golfplaten daken en andere bouwvallen rijden we vanaf 15.30 uur weer tussen de bergen. Ondanks de herfst is alles nog steeds prachtig groen. Na nogmaals een plastop beginnen we aan de laatste etappe naar ons overnachtingsadres. We zien de eerste windmolens in deze vakantie, deze zijn volgens Ben sinds 5 jaar in gebruik. We passeren de Buffelrivier met hierin de enige haven in Zuid Afrika die in de rivier gebouwd is. Wij arriveren na 640 kilometer rijden vandaag om 17.15 uur in East Londen bij hotel Kennaway, genoemd naar een schip met die naam dat letterlijk op deze plek is gezonken. Alle 22 reisgenoten uit onze bus hebben hier voor een nacht een kamer met zeezicht op de 3e etage. Het uitzicht vanuit de slaapkamer is geweldig! Het begint al donker te worden en het wordt ten zeerste afgeraden om op dit tijdstip met minder dan vier personen de straat op te gaan. Ook geld pinnen op nog geen 20 meter van het hotel wordt na 18.00 uur afgeraden omdat er dan geen bewaking meer is. Wij maken nog een snelle wandeling langs het kleine stukje boulevard om daar pinquins te zien in een kooi en even frisse lucht op te snuiven aan zee, maar de omgeving voelt luguber dus wij zorgen dat we om 18.15 uur weer binnen zijn. Eten doen we op advies van Ben bij Italiaans restaurant ‘Guido’s’, pal naast ons hotel. Met de hele groep bij elkaar hebben we hier een gezellige avond waarbij de mannen smullen van spareribs en de dames op aanraden van Ben kiezen voor een zeevruchten pizza. Om 21.00 uur zijn we terug in het hotel en moet er nog een klus geklaard worden. De armbandjes die in de bus geknoopt zijn moeten worden afgewerkt zodat die morgen in de township bij Port Elisabeth afgegeven kunnen worden voor de kindertjes. Vele handen maken licht werk, dus met een groepje van 7 knutselen we nog een uurtje en dan is het bedtijd.