Verrassingsavontuur met een echte verschijning

Een reis van 9 dagen die van minuut tot minuut de moeite waard was. Dat levert een lang verhaal op. Voor de liefhebbers veel leesvoer dus maar voel je vooral niet verplicht. Voor onszelf is dit een herinnering om het avontuur van minuut tot minuut te kunnen herbeleven!

Na 3 maanden geheimhouding is het vandaag zover: we beginnen aan een 'lekker lang weekend' weg, met voor Jan op dat moment nog onbekende bestemming. Jan heeft op zijn werk 2 dagen vrij genomen en rekent erop om woensdag 21 maart weer present te zijn. De werkelijkheid is dat we 9 dagen naar Cuba gaan, een land 13 x zo groot als Nederland, met 11 miljoen inwoners, waarvan Jan al 5 jaar zegt dat hier graag naar toe wil voordat het bewind er verandert. Zus Maria en zwager Jan hebben zich graag bereid verklaard om met ons mee te gaan. Als het gaat om het uitwisselen van kennis op het gebied van oude auto's zal Jan aan zwager Jan ongetwijfeld een betere gesprekspartner hebben dan aan mij. Waar het gaat om de culturele bezienswaardigheden, de vervaardiging en de kwaliteit van de Cubaanse sigaren, de passie voor Cubaanse muziek enz, daar willen Maria en ik graag ons steentje bijdragen aan de uitwisseling van informatie die we zullen gaan krijgen!
De dag start om 03.45 uur. Koffers staan gepakt, het enige dat ontbreekt is de label waarop de bestemming staat ingevuld. We rijden naar ons vertrouwde parkeerplekje in Badhoevedorp. Als wij daar om 05.15 uur arriveren staan Jan en Maria ons al op te wachten. Voor Jan is dat verrassing nr. één! Terwijl wij een parkeerplekje zoeken voor onze auto arriveert de travel taxi om ons naar Schiphol te rijden. We worden keurig voor vertrekhal 3 afgeleverd en kunnen ons keurig op tijd melden bij de incheckbalie waar wij onze koffers inleveren voor onze vlucht naar Varadero. Jan heeft nog steeds geen idee waar de reis naar toe gaat. Het lijkt hem een Spaans eiland aangezien de naam Varadero hem bekend voor komt en erg Spaans klinkt. Als ik de baliedame vraag of zij Jan wil vertellen waar hij heen gaat is haar antwoord: 'u gaat naar het land van Fidel Castro meneer'. Deze zin moet zij drie keer herhalen voordat het tot Jan doordringt dat zijn wens om naar Cuba te gaan in vervulling gaat. Aan zijn gezicht is duidelijk te zien dat hij blij verrast is en dat we dan wel iets langer dan een 'lekker lang weekend' weg zullen zijn dringt nog iets later pas tot hem door. We wandelen naar Gate D2 om mooi op tijd te boarden en exact om 07.35 uur gaan we met Arke Fly de lucht in om een afstand van 7758 kilometer te overbruggen. Na een zeer voorspoedige vlucht met goede stoelen, voldoende beenruimte en een prima entertainment programma landen we exact 10 uur en 11 minuten later op de luchthaven van Varadero. Maar niet nadat het hele vliegtuig is gesprayd met een ontsmettingsmiddel terwijl wij nog in onze stoelen zitten ('beslist niet gevaarlijk voor uw gezondheid, dus blijft u rustig zitten!') . Het is in Cuba 11.45 uur, 6 uur vroeger dan in Holland. Wij moeten één voor één in een hokje komen en een foto van onze iris laten maken. Het visum dat we bij vertrek uit Nederland al ingevuld hebben meegenomen moet daar worden ingeleverd. Daarna kunnen we meteen onze koffers van de bagageband halen en zo staan we binnen een half uur buiten, klaar voor het avontuur! Omdat wij ruim 1,5 uur vroeger geland zijn dan onze reisorganisatie ter plaatse had verwacht moeten we nog even op onze bus wachten. Geen enkel probleem, het is 26 graden en er valt meteen al genoeg te zien! Om 13.00 uur zitten we in de bus van chauffeur Joán en gids Joery, een echte Cubaan die heel goed Nederlands spreekt en ons de komende 8 dagen heel veel over zijn land zal gaan vertellen. Hij heeft een heel brede woordenschat en hoewel hij af en toe twijfelt of hij goed weet over te brengen wat hij wil vertellen (‘Kan ik dát zo zeggen’?) is dat beslist niet nodig want hij vertelt zeer boeiend en begrijpelijk zijn verhaal. De groep waarmee wij de komende dagen op gaan trekken bestaat uit 20 personen, die vanaf het eerste moment aansluiting met elkaar hebben. Leeftijd loopt uiteen van achter in de twintig tot ruim in de zeventig, waarvan 4 personen met de Belgische nationaliteit. Allemaal hebben we hetzelfde doel: genieten van alles wat deze reis ons gaat bieden! Het is ruim 2,5 uur rijden van de luchthaven naar ons eerste hotel. Halverwege maken we een stop bij een barretje langs de weg waar we onze eerste Piñacolada drinken (beetje rum, rietsuiker, melk of room, kokosmelk, ananassap en ijsblokjes). Op de bar staan flessen witte rum waarvan je er net zoveel bij mag schenken als je wenst! Een toefje kaneel erop, een rietje erin en lurken maar!! Het drankje kost 2,5 CUC (= ca. € 2,--), voor veel mensen de prijs waard maar de Jannen vinden het niks en weten nu al dat zij blijer worden van een biertje! Wat bier betreft kan de keus gemaakt worden uit Christal of Bucanero. De eerste soort wordt als een vrouwendrankje bestempeld (want 4,9% alcohol), dus onze jongens kiezen voor een echte Bucanero (want 5,4% alcohol)! De barman en de bardame van het tentje op onze stopplaats nemen tussen het maken van de cocktails door de tijd om met sambaballen het ritme te slaan op de Cubaanse klanken die uit hun tentje komen, de sfeer zit er meteen goed in! Als wij om 15.15 uur bij ons hotel arriveren waar we de eerste drie dagen zullen gaan verblijven zijn nog niet alle kamers schoon maar mogen we wel alvast onze koffers naar het ons toegewezen verblijf brengen. Nou onze kamer is inderdaad nog niet schoon! Er ligt een berg vuile was in de kamer, rommel op de vloer en er wandelt een kind rond, knabbelend op een broodje. De moeder van dat kind blijkt ons kamermeisje, die helemaal gestrest is omdat ze nog niet klaar is. Nou, wij vinden het geen probleem, wij hebben er weliswaar een lange reisdag op zitten, maar zijn al blij dat we het niet zelf hoeven te doen! We laten onze koffer op de kamer achter en gaan beneden een drankje drinken in de bar van het hotel die in de centrale hal is gevestigd. Wij posteren ons zo dat Jan met zijn rug naar de ingang zit en wij juist met ons gezicht er naar toe, zodat wij niks zullen missen..... er wacht hem nl. nóg een verrassing.....
Terwijl wij onze eerste indrukken over het hotel uitwisselen die zeer positief zijn, tikt er om 16.30 uur een dame bij Jan op zijn schouder ..... Jan kijkt opzij en krijgt ogen als schoteltjes als hij dochter Ramona voor zich ziet staan die bij zijn weten op dat moment in Panama rondreist, halverwege haar wereldreis. Wat hij niet wist is dat zij in het diepste geheim dit uitstapje in haar reis heeft ingepland. Dat ze er een hele stressvolle reisdag op hebben zitten om op tijd in ons hotel te zijn horen we pas op dat moment. De geboekte bus om per openbaar toeristenvervoer naar Havanna te reizen bleek niet te gaan. In plaats daarvan hebben ze een taxi gecharterd die halverwege kapot is gegaan. De taxichauffeur heeft vervolgens zijn broer opgetrommeld die de taxi met een sleepkabel over 100 kilometer met een snelheid van 100 kilometer per uur toch tijdig op de plaats van bestemming heeft weten te krijgen. Dat dat eng was en beslist niet ongevaarlijk daar denken we maar niet meet over na, het weerzien is fantastisch! Uiteraard is het niet alleen voor Jan een geweldig blij moment, ook mams en oom en tante vinden het heerlijk om elkaar op dit plekje van de wereld zomaar even aan te kunnen raken! Ramona’s reisgenoot Jason is er ook bij en het is leuk om te zien met wie Ramona de afgelopen maanden onderweg is geweest en met wie zij nog een aantal maanden verder zal reizen. We hebben 1.5 uur de tijd om met elkaar bij te praten, dat wordt dus heel snel praten om elkaar in korte tijd veel te vertellen maar we genieten vooral ook van elkaars aanwezigheid! Om 18.00 uur nemen we afscheid voor een dag. Wij gaan met ons reisgezelschap in Havanna eten terwijl Jason en Ramona een overnachtingsadres moeten gaan zoeken. Zij gaan slapen op een particulier adres, iets wat in Cuba pas sinds 3 jaar is toegestaan. Morgen zal Ramona voor een paar uurtjes aansluiten bij onze reisgroep als wij een wandeling gaan maken door het oude deel van de stad Havana. Wij worden om 18.00 uur opgehaald met de bus en naar een restaurant in Havana gereden. Onze eerste maaltijd is niet helemaal zoals we gehoopt hadden. De mannen hebben gekozen voor vlees, wat een zeer taaie lap blijkt te zijn. De vrouwen hebben gekozen voor 'reepjesvlees', waarmee 'draadjesvlees' wordt bedoeld. Dat smaakt best goed, maar de bijgerechten, bestaande uit een plak aardappel waar geen enkele smaak aan zit en een schaal met donkere rijst met bonen (die midden op tafel staat en waar zoveel van mag worden bijbesteld als gewenst), wordt nauwelijks aangeroerd. Wat veel goed maakt voor de mannen is dat de bediening bestaat om mooie slanke Cubaanse meisjes met lang zwart haar en hele korte witte rokjes! Om 21.00 uur zijn we terug in het hotel en een kwartier later liggen we op één oor. In Nederland is het dan 03.15 uur, wij hebben dus bijna 24 uur geen slaap gehad..... hoogste tijd voor een paar uurtjes nachtrust, morgen wacht ons een mooie nieuwe dag! De rest van de groep vermaakt zich nog een poosje in de bar bij het hotel en maken daardoor mee dat er zich later op de avond sexy uitgedoste dames melden die in de bar hun slag proberen te slaan door willige ‘slachtoffers’ voor geld te vermaken. Of wij aan dit schouwspel iets gemist hebben? We zullen het nooit weten want we waren er niet bij!

18 Maart
We starten met een ontbijt om 8.00 uur. Om 09.00 uur worden we opgehaald door onze gids en vertrekken we met de bus naar Necropolis de Colón, een van de grootste begraafplaatsen ter wereld. De oppervlakte van deze begraafplaats is 56 ha (= 56 voetbalvelden!), er zijn 53.360 percelen er en liggen zo’n 2 miljoen mensen begraven. Bij de hoofdingang staat een beeld dat de drie goddelijke deugden Geloof, Hoop en Liefde vertegenwoordigt. De begraafplaats bestaat uit een hoofdstraat en vele zijstraten. Er rijden auto’s over de begraafplaats, er wordt gefietst en gewandeld over dit kerkhof dat is uitgeroepen tot nationaal monument en voor de Cubanen een zeer belangrijke plek is. We wandelen hier rond met onze gids en krijgen uitleg over verschillende graven. Zeer indrukwekkend! In de vele graftombes, allemaal van marmer, liggen hele families begraven. Iedereen die hier 5 jaar begraven ligt wordt door eigen familie opgegraven om ruimte te maken voor volgende familieleden . De opgegraven botten worden schoongemaakt en in stukjes in urnen gedaan en daarna terug geplaatst bij de graftombe. In de hoofdstraat staat een mooie kapel. We zien tijdens onze wandeling auto’s de begraafplaats opkomen die een overledene vervoeren. Het dak van zo’n auto is helemaal versierd met bloemen en nabestaanden lopen achter de auto aan naar de kapel. Daar wordt de kist met de overledene uit de auto gehaald en de kapel in gedragen voor een korte mis. Binnen 10 minuten komen ze weer naar buiten. De kist wordt weer in de auto geschoven en naar de laatste rustplaats gereden.
Na een wandeling van een uur over deze immense begraafplaats vertrekken we per bus naar de Plaza de la Revolución, het politieke, bestuurlijke en culturele hart van Cuba. Het plein werd in 1952 onder het regime van Batista aangelegd en de meeste gebouwen stammen nog uit die tijd. Fidel Castro heeft hier vele toespraken gehouden, op zijn vaste plaats naast het nationale witmarmeren beeld van José Marti, schrijver/dichter/journalist en nationale held van Cuba. Langs het plein zijn de kantoren van de Staatsraad, de Ministerraad en het Centrale Comité van de Communistische Partij gevestigd. Op de Plaza de la Revolución ontving Fidel Castro op 22 januari 1998 Paus Johannes Paulus II en op 26 maart zal Paus Benedictus de Cubanen hier toe spreken. Rondom het plein zijn de voorbereidingen hiervoor in volle gang. Dat de omliggende wijken daarvoor worden afgesloten van elektriciteit omdat ze die energie nodig hebben voor geluidsinstallatie en verlichting op het plein, is schokkend om te horen. Rondom de Palacio de la Revolución kunnen we heel veel oude auto’s fotograferen en ook andere middelen van vervoer zoals de riksja, koetsjes, cubataxi’s en de gele cocotaxi (een opmerkelijke driezitsscooter) zien we hier volop rijden.
Te voet verkennen we de omgeving van Parque Central met het Capitool, het Gran Theater, Hotel Inglaterra, het museum van de schone kunsten en de favoriete bar van Hemmingway 'El Floriditta, de bar waar hij dagelijks 12 mojito's dronk. Mojito wordt gedronken uit een hoog glas en is gemaakt van witte rietsuiker, gemengd met limoensap en takje munt. Uiteraard wordt ook hieraan rum toegevoegd, aangevuld met wat mineraalwater en ijsblokjes. Deze cocktail moet iedereen die in Cuba geweest is gedronken hebben! Ook hier staat een standbeeld van Cuba’s nationale held José Marti. Heerlijk weer om te wandelen, 26 graden en een briesje erbij, mooier kan het niet! Na deze wandeling bezoeken we het Havana Club Rum museum, geen indrukwekkende rondleiding, wel leuk om gezien te hebben. Wandelend vertrekken we daarna naar het oude hart van de stad waar we op Plaza de Armas op een heerlijk terras een drankje drinken. Plaza de Armas ademt een koloniale sfeer en omdat hier ook een markt is waar tweedehans boeken verkocht worden is het er zeer bedrijvig. Ramona sluit hier om 13.00 uur aan bij onze groep en mag mee voor de wandeling die ons brengt bij de Plaza de la Catedral, waar vrouwen zitten die in kleurige kostuums en met een sigaar in de mond de toekomst voorspellen voor een paar peso’s, en het Plaza San Francisco de Asis. Ergens in een van de straatjes gebruiken we de lunch op een dakterras van een restaurant met prachtig uitzicht over de Malecón, de baai van Havana met zijn 7 kilometer lange standpromenade. Wie wandelt langs de strandpromenade van de Malecón heeft aan de ene kant uitzicht op zee, aan de andere kant op de stad. Wij zitten op het dakterras en genieten van het uitzicht! De lunch bestaat uit een heerlijke warme maaltijd, voor de heren vleesgerecht, voor de dames kreeft, grote garnalen en een heerlijk stukje witvis. Het plekje waar we zitten is als uit een sprookje en het feit dat Ramona bij ons aan tafel zit en met ons mee eet maakt het sprookje compleet! Rond 15.30 Uur haakt Ramona weer af en wij krijgen nog wat uitleg over de bezienswaardigheden. Om 16.00 uur krijgen we een uurtje vrij te besteden tijd die wij gebruiken om in een leuke bar met live muziek door te brengen. Rond 18.00 uur zijn we terug bij het hotel. Hoewel het ongetwijfeld een mooie belevenis zal zijn besluiten wij niet mee te doen aan de avondactiviteit die bestaat uit dineren in Havana en daarna rond toeren in een oude cabriolet door delen van de stad waar we die middag ook geweest zijn.
In plaats daarvan eten wij een Hamburger in een snacktentje naast het hotel en vertrekken we daarna per taxi naar Plaza de Armas waar we Ramona en Jason zullen ontmoeten om met elkaar een paar uurtjes door te brengen in Havana. We belanden in een gezellige binnentuin van een bar waar we ook weer heerlijk kunnen genieten van de Cubaanse muziekklanken. Om 21.30 Uur nemen we afscheid van elkaar, het is voor ons tijd om naar het hotel terug te gaan en op tijd naar bed te gaan omdat ons morgen een lange reisdag wacht. Jason heeft voor ons een taxi geregeld. We stappen in een giga grote Mercedes met roodleren bekleding waarin we breeduit kunnen zitten. De auto blijkt als bouwjaar 1958 te hebben, wat o.a. te merken is aan de ramen die open staan en niet dicht kunnen en we hopen bij elk verkeerslicht dat het niet rood wordt omdat de motor vreemde geluiden maakt op het moment dat de auto stationair draait. Het valt allemaal mee en we komen zonder problemen op onze plaats van bestemming aan waar we heel decadent kunnen uitstappen zonder betalen omdat Jason die kosten voor zijn rekening heeft genomen. Wij hebben op de heenweg 10 CUC betaald (= ca. € 8,--) voor een ritje van ongeveer 20 minuten. Wat Jason voor ons ritje in de overjarige Mercedes heeft betaald zullen we nooit weten maar als knappe onderhandelaar schatten we in dat hij er niet meer dan 7 CUC voor betaald zal hebben. Wij vonden het een avontuur! We gaan vroeg naar bed met de wekker op 07.00 uur.

19 maart
De dag begint met een felicitatie van Jan en Maria voor onze 37e trouwdag. Voor het eerst in al die jaren hebben Jan en ik er zelf niet aan gedacht! Na het ontbijt verzamelen we bij de bus en om 08.00 uur vertrekken we voor een dagrit van 380 kilometer. We gaan naar de Viñales vallei, gelegen in de provincie Pinar del Rio, aan de westkant van Cuba. Reisafstand vandaag 380 kilometer. Gids Joery vertelt onderweg veel over wat we zien, over de ontstaansgeschiedenis van Cuba, het bewind van Fidel Castro en over de politieke ontwikkelingen. Erg boeiend en interessant! De Viñales vallei is het centrum van de tabak en we bezoeken daar dan ook een tabakfabriek. Het is schokkend om te zien hoe de mensen daar als aapjes achter het glas hun werk moeten doen terwijl wij als verwende toeristen dat komen begluren, filmen en fotograferen. De mensen die er werken verdienen er (omgerekend) zo'n 20 euro per maand. De rest van hun loon bestaat uit bonnen waarvoor zij levensmiddelen en kleding kunnen kopen, maar waarvan vaak een tekort is waardoor de bonnen niet eens ingewisseld kunnen worden en de noodzakelijke levensbehoeften dus van de karige 20 euro betaald moeten worden. Het maakt echt indruk om te zien dat er zoveel mensen op deze manier moeten leven terwijl zij de toeristen langs zien lopen die alles kunnen kopen wat hun hartje begeert. We worden er echt stil van.
Het is fijn dat we daarna door een prachtig gebied rijden en onze gedachten kunnen verzetten door alles wat we zien. We stoppen bij uitzichtpunt Los Jasminez waar we prachtige foto,s van de vallei kunnen maken en daar lukt het ons ook om een van de vele kalkoengieren (ook roodkopgieren genoemd) te fotograferen en te filmen. Prachtig om die grote vogels zo door de lucht te zien scheren! We stoppen. Voor de lunch bij een restaurant waar we heerlijk gerookte varkenslende van het spit eten, met daarbij fruit, brood, aardappels, een drankje, een toetje (mierenzoet en geen delicatesse, maar o, wat zijn de magere honden daar blij mee!) en een kopje koffie toe. Dit alles voor de prijs van 15 CUC p.p. De temperatuur vandaag is 28 graden, het is heerlijk dat we op een schaduwrijk plekje zitten! Na de lunch gaan we naar de Cueva del Indio, een grot in het dal van de San Vincente die in 1920 ontdekt is. Het eerste deel van de tocht gaat te voet door verlichte tunnels waarbij wij regelmatig flink moeten bukken en dat geldt vooral voor reisgenoot Barry die 2.10 meter is. Vervolgens varen we in een motorbootje zo’n 400 meter over de ondergrondse rivier San Vicente. Het tochtje zelf duurt een kwartier en stelt niet veel voor maar de grot met zijn stalagmieten en stalactieten is prachtig. Daarna rijden we naar de Mural de Prehistoria. De naam doet vermoeden dat we hier op een oudheidkundig plekje komen, maar de waarheid is dat de Cubaanse schilder Leovigildo Gonzalez hier tussen 1959 en 1962 een schildering heeft gemaakt waarin de evolutie van de mens wordt uitgebeeld. Op dit plekje staat een restaurantje waar ze de lekkerste Piñacolada maken uit de omgeving. De Jannen kiezen ondanks dat voor hun favoriete Bucanero biertje, Maria en ik smullen van de overheerlijke cocktail. Als laatste doel vandaag rijden we naar een boerderijtje waar de boer en zijn gezin tabakplanten verbouwt. Joery vertelt ons dat elke boer die toestemming heeft van de staat om tabak te telen 90% van de productie aan de Staat moet afstaan en niet meer dan 10% zelf mag houden. We mogen een kijkje nemen in het huis van de bewoners, waar we een kopje koffie kunnen kopen en waar de boer ons laat zien hoe een sigaar gerold wordt. Er worden sigaren uitgedeeld die ook werkelijk worden opgestoken. Het levert mooie plaatjes op, de geur is heerlijk, de eerste trekjes zijn/lijken lekker, maar de rest van de dag klagen de Jannen over een vieze smaak in de mond. Klinkt goed, want dat betekent dat wij onze mannen niet sigarenrokend mee naar huis hoeven te nemen!
De terugreis duurt 2,5 uur. Dat is beslist geen straf, want er is genoeg te zien en het gezelschap waarmee we op reis zijn is ontzettend gezellig. Met Jan Z. aan boord zal iedereen die hem kent begrijpen dat we ons niet vervelen en met 4 Belgen in het gezelschap die zich ook niet onbetuigd laten wordt er heel wat af gelachen. De tijd gaat snel en we vermaken ons uitstekend!
We zijn om 19.00 Uur terug bij het hotel, waar Ramona al op ons staat te wachten voor nog een paar uurtjes gezelschap met elkaar voordat onze wegen zich weer zullen scheiden. We eten in de Pianobar op de 11e etage van ons hotel een Hamburger en praten over de manier waarop de Cubanen moeten leven en het besef hoe rijk wij eigenlijk zijn. We genieten nog even intens van elkaars gezelschap maar om 21.00 uur is het dan toch tijd om afscheid van elkaar te nemen. Op de uurtjes die we afgelopen drie dagen met Ramona hebben kunnen doorbrengen moeten we het komende half jaar teren. We zien haar als een vrouw van de wereld vertrekken, alleen over straat, rap Spaans sprekend, zelfverzekerd en vrij.... wat zijn we trots op haar!
Voor ons is het tijd om koffers te pakken en de dag voor morgen voor te bereiden. We gaan vroeg vertrekken dus op tijd naar bed.

20 maart
Reisafstand vandaag is 280 kilometer, met daarin een programma voor onderweg. Dat betekent om 07.00 uur aan het ontbijt en om 8.00 uur koffers inleveren bij de bus. Om 08.15 uur zijn we op weg in oostelijke richting naar het moerasachtige Montemar National Park. Voor we Havana uit rijden maken we nog een stop langs de Mácon waar een heel speciale sigarenwinkel zit waar de beste sigaren van Cuba te koop zijn. Er zijn 32 merken Cubaanse sigaren waar de allerbekendste de Cohiba sigaar is, het merk dat Fidel Castro rookt. Ook de lekkerste rum is in deze winkel te koop. Alleen maar kijken is gelukkig ook toegestaan. Het is namelijk meteen een plek om vanuit het winkelraam de mooiste foto's te maken van de skyline van Havana! We brengen hier bijna en uur door en daarna vertrekken we op weg naar de krokodillenfarm waaraan we vandaag en bezoekje gaan brengen. We stoppen na 2 uur rijden voor koffie op een plekje waar en soort van dierentuin omheen gecreëerd is. We kunnen er mini krokodillen zien, vissen, vogels en er zijn wat souvenirkraampjes. Op dit plekje drinken we de lekkerste koffie tot nu toe. De dame echter de bar vraagt in het Nederlands aan iedereen die cappuccino besteld wat ze er voor poeder op willen: ‘vanilie, chócola, kanèl of alledrie?’ En iedereen die iets bestelt krijgt ‘een koekie erbij’! Na deze pauze rijden we door naar de krokodillenfarm. Voor ons de moeite van het bezoek waard, omdat we van dichtbij kunnen zien wat een tanden en nagels deze beesten hebben en hoe gevaarlijk ze er uit zien. Wij weten nu precies waar Auke mee in aanraking is geweest tijdens zijn snorkelavontuur in Indonesië! Er blijken twee farms naast elkaar te zijn, de ene is voor het kweken van deze beesten om het soort in stand te houden, de andere farm kweekt krokodillen om er tassen, riemen, schoenen etc. van te maken. Wij brengen een bezoekje aan de diervriendelijke farm….. maar kunnen daar wél krokodillenvlees proeven!! Omdat we de instelling hebben dat je in een vreemd land alles moet proeven wat je niet kent bestellen we 1 portie om met zijn vieren te delen. Het vlees heeft de smaak van kalkoen en wordt als een soort goulash geserveerd. ‘Best te eten maar niet bijzonder’ is onze conclusie. Net als overal speelt in het restaurantje een leuke band en wordt er gedanst met de bezoekers die daar zin in hebben (en ook durven!). En net als overal komt er iemand langs met een mandje en de vraag of we hun cd willen kopen. Als je overal ‘ja’ op zou zeggen dan gaan we met 50 cd 's met Cubaanse muziek naar huis, maar ze nemen gelukkig ook genoegen met 'nee' en een kleine fooi. Als we weer vertrekken en bijna bij de bus zijn blijkt Maria haar fototoestel te hebben laten liggen in het restaurant. Jan Z. rent terug in de hoop dat ie er nog ligt. Hij heeft geluk...... de krokodillenvleesbakster (mooi scrabblewoord!) heeft het toestel gevonden…… maar wil hem alleen terug geven als Jan haar er 20 CUC (= ca. 15 euro) voor geeft. Jan weigert dit te betalen maar komt niet weg met het toestel zonder er uiteindelijk 10 CUC voor te betalen. Wij zijn er gelukkig niet bij als hij haar het geld overhandigt met de vermelding wat hij van haar vindt.....daar is geen woord Spaans bij, hij noemt haar in goed Holland en 'k...wijf' (….. ‘kan ik dát zo zeggen?’ ;-) . Terug bij de bus meldt Jan zijn ongenoegen aan gids Joery. Met als gevolg dat Joery Jan zijn geld terug gaat halen terwijl wij met z'n allen in de bus wachten tot hij met het resultaat terug komt. De klus wordt snel geklaard, volgens Joery zei de krokodillenvleesbakster dat het een grapje was. Nou, wij hebben al heel veel gelachen deze week, maar dit vinden we géén leuk grapje! Na dit geen-leuke-grapje vertrekt de bus, op weg naar het recreatiegebied Punta Perdiz. Hier gebruiken we een heerlijke lunch en daarna hebben we een uur vrije tijd om te zwemmen en te snorkelen in de varkensbaai, een baai in de Caribische zee. Het is 30 graden vandaag, het water is heerlijk, voor 3 CUC kan er een snorkel gehuurd worden dus voor de prijs hoeven we het niet te laten. De 4 Belgen in ons gezelschap hoeven geen snorkel te huren, die hadden hem van huis meegenomen en zaten er bij vertrek vanmorgen in de bus al mee op hun hoofd waarbij zij ons wilden doen geloven dat zij in de veronderstelling verkeerden dat ze die volgens het programma op moesten vandaag. Reden voor vrolijkheid en vermaak! Om 16.00 uur vertrekken we naar de havenstad Cienfuegos, daar staat ons hotel voor één nacht.
Onderweg naar het hotel rijden we over een weg die in deze periode van het jaar door krabben wordt gebruikt om de oversteek te maken naar de zee. Dat er geen zebrapaden zijn voor deze diertjes is jammer, want van de duizenden(!!!) krabben die de oversteek wagen wordt meer dan de helft doodgereden. Wij hebben 'het geluk' dat wij daar getuige van zijn. We mogen uit de bus om de levende krabben van dichtbij te fotograferen...... nou, wij hebben van dichtbij in hun oogjes kunnen kijken en gezien dat ze heel verdrietig en boos zijn dat er zoveel van hun broertjes en zusjes zijn dood gereden!!!
We arriveren om 18.15 uur bij hotel Rancho Luna in Cienfuegos. Na het hotel in Havana wat er prachtig uitzag is dit hotel wel een sterretje minder vinden wij, de kamers liggen in een soort straatje dat aan een oostblokland doet denken. Wij hebben een kamer helemaal achteraan in dit straatje, weliswaar op de begane grond maar we moeten we wel ' trapjes op, trapjes af' over bruggetjes waarvan het nut niet aantoonbaar is. Niet erg zonder koffers, maar mét is het toch een leuk trainingsprogramma! De kamer is oud, ruikt muf en het 2-persoons bed is zo groot als in Havana één éénpersoonsbed was. Niet erg allemaal, we kunnen slapen en morgen weer een nieuwe kans op beter. Waarom weten we niet, maar we blijken deze overnachting all inclusive rechten te hebben, dat betekent eten en drinken zoveel je wilt zonder betaling. We begrijpen nu waarom onze gids de hele dag gezegd heeft dat we vanavond ‘armen’sport gaan doen! In Holland noemen we dat ‘kantelen’! De maaltijd bestaat uit een buffet in en soort van sportkantineachtige ruimte. Plaats genoeg voor iedereen, genoeg keus in wat je wilt eten maar van gemiddelde kwaliteit. Niet erg want wij hebben het vergeleken bij de Cubanen zelf echt niet slecht!
Na het eten halen we een kopje koffie bij de bar die gerund wordt door een grote barman type uitsmijter en een kleine barman type liftboy. Bij de bar blijkt het vol te zitten met Canadezen die het all inclusive principe al een aantal uurtjes in de praktijk hebben gebracht. Er wordt geschreeuwd naar elkaar en er heerst een broeierig sfeertje. Als er op een bepaald moment twee ruzie krijgen over een ‘fucking chair’ slaat de vlam in de pan en gaan ze met elkaar op de vuist waarbij één van de twee op de grond valt. Het had erger gekund want het zwembad ligt er vlak naast! Het lijkt allemaal heviger dan het is want het lukt de grootste van de twee barmannen gemakkelijk om de twee vechtersbazen uit elkaar te halen. Als de rust is weergekeerd komt de kleinste barman in zijn rode vestje naar voren lopen en met zijn hand demonstratief in de lucht zegt hij heel zachtjes en beheerst: ‘quiet please!’ Dat maakt indruk!!! De twee kemphanen blijven elkaar nog lange tijd vanuit de ooghoeken aankijken, maar op een bepaald moment zoeken ze elkaar alleen nog een keer op om vriendjes te maken! Nu er niks meer te beleven valt zoeken wij een plekje op om naar de band te kijken en luisteren. Dit is aangenaam vermaak waar we samen met een groot deel van de reisgroep van genieten. Het contact onderling is zeer amicaal en gezellig en iedereen kan het met iedereen vinden, waarbij Jan Z. beslist genoemd mag worden als de verbindende factor tussen iedereen en het valt op dat tussen hem en de vier Belgen inmiddels een innige band is ontstaan. Om 23.00 uur houden wij het voor gezien omdat de mannen naar bed willen. Morgen hebben we een pittige dag in het vooruitzicht!

21 maart
De dag begint vandaag met een ontbijt om 7.30 uur en daarna vertrekken we om 08.30 uur uit ons 'oostblok’ hotel om een afstand van 100 kilometer af te leggen. De reis start met een busrit naar Cienfuegos, de tweede havenstad van Cuba en tevens een Franse koloniale stad die de parel van het zuiden wordt genoemd. Het zuidelijkste puntje van de baai heet Punta Gorda. Langs de boulevard staan veel art-nouveau villa’s en aan het eind van het schiereiland staan verschillende kleurige houten huizen. Prachtig om hier langs te rijden. We bezoeken het oude centrum van Cienfuegos. We starten in de hoofdstraat van het centrum op de Passeo del Prado, vergelijkbaar met de Ramblas in Barcelona. Hier staat een standbeeld van de Cubaanse zanger Benny Moré, die door de Cubanen ‘de barbaar van het ritme’ werd genoemd en die nog altijd wordt geëerd met het jaarlijks Benny Moré International Festival. We wandelen door deze echte winkelstraat met halverwege een bank waar we onze euro,s voor CUCS kunnen verkopen. De dagkoers vandaag is €1,25, drie eurocent gunstiger dan in het hotel. Na het bezoek aan de bank geeft Joery ons uitleg over de verschillende gebouwen en gebeurtenissen. We brengen een bezoekje aan de kerk, aan het prachtige Palacio de Valle wat vroeger door Batista in een Casino werd veranderd maar tegenwoordig als restaurant in gebruik is. Het gebouw heeft drie torens aan de voorkant die macht, religie en liefde symboliseren. Boven op het dak hebben we een prachtig uitzicht over de baai. Hierna brengen we een bezoek aan het Teatro Tomás Terry, genoemd naar Tomás Terry Adams, een suikerfabrikant die in het eind van de 19e eeuw rijk is geworden door de slavenhandel en het tot burgemeester heeft geschopt. Voor 2 CUC mogen we binnen foto's maken. Betalen van dit kleine bedrag is het meer dan waard want het theater is prachtig! Vervolgens wandelen we door het Parque Marti, waar ook weer een standbeeld staat van José Marti. In dit park ligt een ‘nul kilometer’ plaquet dat het middelpunt van Cienfuegos uitbeeldt. Het grote plein bestaat uit een rechthoek van 100 x 200 meter en is vanwege de omliggende gebouwen uitgeroepen tot nationaal monument.
Om 11.15 uur vervolgen we onze weg richting Trinidad, qua cultuur de belangrijkste stad van Cuba. Deze rit voert ons door het Escambraye gebergte gelegen op ca. 700 meter boven zeeniveau. De rijkste bron van inkomsten in dit gebied is de Arabica koffie. In Trinidad bezoeken we het koloniale autovrije centrum van de stad met zijn originele straatjes van rivierkeien en zijn pastelkleurige huizen. De huizen hebben prachtige gedetailleerde ramen, deuren en balkonnetjes, we kijken onze ogen uit! De hitte van vandaag hangt in de stad, het is er sfeervol en ondanks de armoe op straat straalt deze stad vrolijkheid en gezelligheid uit. We worden verwelkomd in een restaurant dat is gehuisvest in een voormalige koloniale woning. De ruimte die in dit huis als woonkamer heeft gediend wordt nu gebruikt als eetgelegenheid voor zo’n 40 gasten. Naast onze groep van 20 personen is ook de andere Nederlandse groep in dit restaurant aangeland. Het zit er dus bomvol. We moeten door de slaapkamer om naar het toilet te gaan... die is duidelijk niet berekend op 40 gasten, dus als het niet noodzakelijk is kun je daar beter geen gebruik van maken. Maar het kan niet anders dan dat een aantal van ons sanitaire behoeften hebben. Dat betekent die behoefte doen op een toilet waar geen toiletpapier voorradig is, waar de onderste helft van een half literflesje gevuld staat met water om de WC door te spoelen. Dit flesje kan vervolgens niet gevuld worden omdat er uit de kraan geen water komt......, er is geen toiletpapier......, geen spoelwater…… opgeteld bij de verhalen van de gasten die het toilet reeds bezocht hebben…… reken maar dat een groot deel van de gasten zijn plasje liever ophoudt!
Het is afmattend heet in de stad waar het vandaag zo’n 35 graden is. Na de maaltijd vind Jan Z het dan ook tijd voor een tukkie en gaat liggen in het bed dat in de slaapkamer staat die een open verbinding heeft met de huiskamer waarin wij zitten te eten. Dat hij veel bekijks treft behoeft geen betoog! Het uurtje dat we na de maaltijd krijgen om een wandeling te maken over de plaatselijke nijverheidsmarkt besluiten wij te besteden aan een bezoekje aan een van de belangrijkste Casa de la Trova’s die Cuba rijk is. Dit is een bar waar we een verkoelend drankje kunnen drinken terwijl er live muziek gespeeld wordt. Bij binnenkomst zijn wij de enige gasten. De uit 8 personen bestaande band is blij met ons bezoek en begint meteen te spelen waarbij wij om de beurt de sambaballen krijgen aangereikt om het ritme mee te slaan. We genieten van de leukste band die we tot nu toe hebben horen spelen in Cuba! De muziek is buiten te horen en heeft zo’n aantrekkingskracht dat we langzaam aan veel van onze reisgenoten zien binnen druppelen. Onafgesproken zitten we na zo’n kwartiertje met 16 van de 20 mensen van onze reisgroep in dezelfde bar. Dit mag van ons de hele middag duren, wat een muzikanten!! Als we om 16.00 weer moeten verzamelen vinden we het jammer dat we het voorbij is. In plaats van de wandeling voort te zetten stelt Joery voor om de straat over te steken en er een soort kroegentocht van te maken. Zo belanden we in een bar met opnieuw muziek, waar Jan Z. met zijn zelfgekochte kinder-sambaballen op het podium ook zijn steentje bijdraagt aan de feestvreugde! We krijgen vandaag veel Vitamine ‘R’ binnen door het proeven van de plaatselijke cocktails: Canchànchara (gemaakt van rum, limoen, water en honing) en Trinidad colonial (gemaakt van citrusfruit, rietsuiker en natuurlijk ook weer rum)Het maakt niet uit wat je kiest, overal gaat rum (= Vitamine R) in!!!!! In tegenstelling tot het restaurant waar we gegeten hebben, heeft deze bar een toilet wat goed wordt schoon gemaakt na elke toiletgang. Voor de ingang van de toiletruimte zit een potige toiletjuffrouw waar je niet voorbij kont zonder te betalen. In ruil daarvoor krijg je een paar velletjes toiletpapier. Kleine billetjes of grote hammen….. kleine boodschap of grote.... voor ieder geldt hetzelfde: de toiletrol wordt door de toiletjuffrouw 3 x om haar hand gerold en daar moet je het mee doen! Op heel veel andere plaatsen werkt dit precies hetzelfde, toiletpapier is een schaars artikel in heel Cuba evenals water, zeep en allerlei andere toiletartikelen. Om 17.30 uur vertrekken we richting hotel, gelegen in het bergplaatsje Topes de Collantes, 800 meter boven de zeespiegel, midden in het Escambraye gebergte. Zo'n 10 minuten voor aankomst stoppen we nog een keer voor het maken van foto's van het prachtige uitzicht over de vallei en Trinidad. We passeren een groot gebouw dat in opdracht van Fidel Castro in eerste instantie als sanatorium is gebouwd en dat nu gebruikt wordt als anti-stresscentrum en hier biedt men tevens een trainingsprogramma voor militairen met obesitas. Elke 100 meter die we stijgen daalt de temperatuur een halve graad, waadoor het bij aankomst bij het hotel om 18.30 uur een aangename temperatuur is van 25 graden. Het hotel heet Los Helechos en ligt heerlijk rustig. De kamers zijn geweldig groot, netjes en schoon. Fijn vooruitzicht om hier 2 nachten te verblijven!
We gaan om 19.45 uur eten in het restaurant waar een buffet staat opgesteld waar we zelf onze keus kunnen maken. We zijn allemaal moe van een uitputtende dag maar belanden toch nog in de bar waar we met reisgenoten Geert Jan, Dèrya en Barry nog een uurtje gezellig babbelen. Om 23.00 uur is het bedtijd want ook al zegt Joery dat Cubanen geen tijd hebben om te slapen omdat er altijd wat te doen is, wij voelen dat we aan ons bed toe zijn!

22 maart
Reisafstand vandaag is maar 20 kilometer en wordt beschreven als een tocht waarin we 'billenmassage' zullen krijgen. Dat belooft wat! Voor Maria wordt dit een echte uitdaging want zij heeft vreselijke last van haar darmen, waarschijnlijk na het eten van sla en tomaat in het restaurant in Trinad. In onze groep zijn er nog twee dames met dezelfde problemen en in de andere Nederlandse groep blijken er twee heren te zijn die met dezelfde klachten in bed blijven vandaag. Dat zieke mannen zich zieker voelen/gedragen dan zieke vrouwen wordt hier maar weer eens bevestigd! We vertrekken om 08.30 uur met 'Russische limousines' (= Russische 6x6WD legertrucks) en rijden door het prachtige natuurgebied van de Escambraye naar de Guanayara rivier. Onderweg genieten we van de prachtige natuur. We zien pijnbomen, Eucalyptus, grote varens en tropische planten en ook zien we Afrikaanse tulpenbomen met prachtige oranje bloemen, waar we helaas zo hobbelig langs rijden dat een foto maken niet lukt. Om 09.45 uur arriveren we bij de rivier waar we begeleid door een Engels sprekende gids wandelend langs deze rivier gaan lopen we tot we bij de el Rocio waterval komen. Onderweg krijgen we uitleg over de verschillende planten die hier groeien en waarvan medicijnen worden gemaakt. Ook wordt hier arabica koffie verbouwd. Door een lokroep van de gids horen en zien we de tocororo (spreek uit: toekoeroeroe), de nationale vogel van Cuba die de kleuren rood-wit-blauw heeft. Het lukt Jan M. om deze vogel op de foto vast te leggen, ze zijn prachtig om te zien! Ook zien we een soort colibri, die in Cuba bekend is onder de naam cartacuba, een piepklein vogeltje, dat zich jammer genoeg niet laat fotograferen. En we luisteren naar het geluid van de carpintero (wat ‘timmerman’ betekent, dus niet verwonderlijk dat dit een specht is). We zien heel veel vlinders en prachtige bloemen. Na een half uurtje lopen arriveren we bij de waterval. Vanaf dit punt kan de keus gemaakt worden om deel te nemen aan de Rambotocht, wat inhoudt dat een deel van de 2,5 uur durende wandeling niet lángs de rivier gaat, maar dóór de rivier. In totaal zijn we met 38 personen. Daarvan zijn er 11 die dit avontuur aandurven, waaronder niet meer dan 3 vrouwen. Uit onze groep durft alléén Belgische Rita het aan. Maar ook de beide Jannen willen dit avontuur niet missen. De rest van de groep neemt de tassen van de avonturiers mee en lopen verder langs de rivier waarbij we de gelegenheid krijgen de 'doorkomst' van de zwemmers te volgen en vast te leggen op de gevoelige plaat. Wie niet door de rivier is gegaan krabt zich achteraf achter de oren, want de durfals hebben het fantastisch gevonden! Na een klein half uurtje is iedereen weer 'aan wal' en kan er gezwommen worden in de poel die Venado Pont heet. De wandelaars zijn al eerder op hetzelfde punt gearriveerd, zij hebben wat stukjes moeten overbruggen via een balk over het water, waar gelukkig steeds een leuning aanwezig was omdat de balken niet veel breder zijn dan een dubbele evenwichtsbalk. Het is 28 graden dus poedelen in de poel wordt als aangenaam tijdverdrijf ervaren! Na een pauze van een half uurtje vervolgen wij met de complete groep onze tocht langs de rivier, die eindigt om 12.45 uur bij een restaurantje waar we z'n allen kip, rijst en aardappels eten. Een aantal wandelaars, waaronder Maria laten de maaltijd aan zich voorbij gaan omdat ze echt last hebben van maag- en ingewandenstoornissen. Om 14.15 uur vertrekken we weer met de Russische limousine op weg naar het hotel, waar we om 15.00 uur arriveren en de rest van de dag vrij te besteden hebben in een omgeving waar niet meer is dan een aantal hotels. Er zal dus voor eigen entertainment moeten worden gezorgd. De gids biedt aan om de chauffeur te vragen ons in de avond naar Trinidad te rijden voor een maaltijd en muziek in de straten van de stad. Dat klinkt erg aanlokkelijk en een groot deel van de groep maakt dan ook graag gebruik van dit aanbod, maar omdat Maria nog steeds erg veel last heeft van maag- en ingewandenstoornissen kiezen wij ervoor om niet mee te gaan. Terwijl de reisgroep in de bar geniet van een drankje waar vitamine R in zit en plannen smeed voor de avond, trekken Maria en ik ons terug op onze kamer om een paar uurtjes rust te pakken. Dat Maria, Livian en Annie de tocht vandaag hebben mee gelopen is op pure wilskracht gebeurd, de twee mannelijke reisgenoten uit de andere groep die in bed zijn gebleven hebben echt iets gemist.

23 maart
De dag begint feestelijk: Jan Z. is jarig en dat zal hij weten! Met door Maria meegenomen slingers en ballonnen hebben onze reisgenoten de bus versierd toen zij gisteravond naar Trinidad zijn geweest. Het ziet er kleurig uit en bij het instappen in de bus wordt Jan door de hele groep toegezongen. Jan heeft vandaag dezelfde darmklachten als Maria de dag ervoor, maar ondanks dat vindt hij jarig zijn in Cuba is een feestje! Van onze reisvrienden horen we dat we gisteravond echt iets gemist hebben want dat Trinidad bij avond een sfeervolle en muzikale happening is geweest. Jammer voor ons, maar we klagen niet want vandaag zoeken we gewoon de muziek weer op! We vertrekken om 09.00 uur voor een dagprogramma van 160 kilometer. We rijden via Trinidad richting noordoosten en stoppen bij het plaatsje Valle de Los Ingenios, zo’n 12 kilometer voorbij Trinidad. De naam van dit stadje verwijst naar de suikerfabrieken die hier in het begin van de 19e eeuw werden gebouwd. De suikerrietvelden bieden een prachtig groen aanzicht en de koningspalmen die daar rondom heen staan maken het plaatje compleet. In het stadje staat een 45 meter hoge monumentale toren van 7 verdiepingen. Deze toren werd als uitkijktoren gebruikt om toezicht te houden op de slaven. We stappen hier uit en wandelen over een kunstnijverheidsmarktje waar we veel van de door ons meegenomen uitdeelcadeautjes aan de kinderen geven die daar lopen. Ook de moeders melden zich om ballonnen, fluitjes, pennen, notitieboekjes etc. in ontvangt te nemen voor hun bambino’s. Na deze stop rijden we door naar Sancti Spiritus. Het gebied waar we doorheen rijden ziet er dor en droog uit en doet denken aan de woestijn. De boeren verplaatsen zich hier voornamelijk te paard of met een paardenkar. Net als overal zien alle dieren die we zien er broodmager uit. In Sancti Spiritus begint de wandeling bij de prachtige Yayabo brug die ons over de gelijknamige rivier naar het koloniale centrum voert. Dit centrum heeft de status van nationaal monument en valt op door de prachtige herenhuizen die er staan. Hierna bezoeken we een van de oudste kerken van Cuba, de Paroquial Mayor. Kaarsjes opsteken zoals in Nederland en heel veel andere landen gebruikelijk is, lijkt hier niet mogelijk want kaarsenvoorraad is er in de kerk niet te vinden. Gids Joery heeft zich echter goed ingelezen in de Nedelandse gewoonten want hij biedt aan om in een winkeltje aan de overkant van de kerk kaarsjes te gaan kopen voor de liefhebbers. En zo krijgen wij de kans om ook in Cuba even heel bewust met onze gedachten bij dierbare nabestaanden te zijn. Om 13.00 uur vervolgen wij onze weg naar Santa Clara, de eerste stad die door de revolutionairen van Fidel Castro werd ingenomen.
Als wij omstreeks 15.00 uur in Santa Clara arriveren is het tijd om te eten. Voor vandaag is er een restaurant uitgezocht waar we pizza kunnen eten. Terwijl wij op onze bestelling wachten wordt de band die ook hier weer voor muzikale omlijsting zorgt ingeseind dat Jan Z jarig is en dat betekent een serenade aan de tafel speciaal voor hem! En ondanks het feit dat hij zich belabberd voelt is hij graag bereid om deze felicitatie op zijn eigen vrolijke manier in ontvangst te nemen. Wij zijn met echte bikkels op stap! Op de valreep van ons Cuba avontuur hebben Maria en ik nog de eer om met de voetjes van de vloer te gaan nadat we om beurten door de zanger van de band gevraagd zijn onze danskunsten te vertonen. Ik kan dus zeggen dat ik in Cuba gedanst heb! Na deze late lunch vertrekken we naar het Monument van Che Guevara. Dit monument herinnert aan de Slag van Santa Clara en werd op 28 december 1988 onthuld. Op het monument staat een enorm bronzen beeld van Che Guevara. De grafruimte die zich onder dit monument bevindt ziet eruit als een grot en omvat een reeks nissen met beenderurnen waar bij elke urn een verse gladiool is aangebracht. De betekenis van deze bloem is ‘overwinning en trots’. In het midden van deze grafruimte brandt een eeuwige vlam. Onder het monument bevindt zich tevens een museum waarin persoonlijke bezittingen van deze revolutionair te zien zijn en waarin het leven Che Guevara in chronologische volgorde in foto’s is vastgelegd. Zeer indrukwekkend. Tot slot van deze dag rijden we met de bus naar het centrum van Santa Clara waar we nog een half uurtje door de stad wandelen om indrukken op te doen, terwijl Joery een ontmoeting heeft met zijn hoogzwangere vrouw en 2-jarig zoontje. Het is zeer aandoenlijk om te zien hoe blij zij zijn elkaar te zien! In het centrum van Santa Clara slijten wij de laatste weggeefspulletjes en dan is het tijd om naar ons laatste overnachtingsadres te gaan. We rijden met de bus langs de plaats waar Che Guevara in 1958 een geblindeerde trein heeft laten ontsporen met daarin ruim 400 soldaten van Batista en heel veel wapens. Ter herinnering hieraan is er een monument geplaatst op de plaats waar dit gebeurd is en ook de restanten van de treinwagons zijn hier nog te zien.
Tijdens het laaste deel van onze busreis vandaag wordt Jan Z door Barry toegesproken en krijgt hij namens de hele groep een lekkere fles met ‘Vitamine R’ aangeboden. Een speech van de jarige zelf kan hierna niet uitblijven en uiteraard doet hij dat op de hem bekende humoristische manier. Wat een spreker is die man!!! Aankomst bij ons laatste overnachtingsadres, Hotel Villa De Granjita in Santa Clara, om 18.00 uur. Dit blijkt een park te zijn met ontzettend leuke huisjes. Jan en Maria hebben de bovenverdieping van het huisje waarvan wij de benedenverdieping toegewezen hebben gekregen. Het ziet er eenvoudig maar schoon en netjes uit…… lijkt het….. Als wij onze koffer hebben open gemaakt, onze kleren voor de terugreisdag hebben klaargelegd en nog een uurtje willen lezen voordat we gaan eten, ontdekken we bij het aandoen van de lamp dat in ons huisje overal kleine mieren over de grond kruipen en tegen de muren en in de lampen vliegende mieren het erg naar hun zin hebben. Als we zo’n beetje twee witte handdoeken zwart hebben geslagen in een poging het huisje gewoon voor 2 personen bewoonbaar te maken geven we het op. Navraag bij Maria en Jan levert op dat zij de zelfde problemen hebben. Melden bij de receptie is de voor de hand liggende optie. Daar kijken ze er niet van op, er blijken daar net zoveel spuitbussen met insectenspray beschikbaar te zijn als bij een gemiddelde kapper bussen haarlak op voorraad zijn! Een kamermeisje komt langs om de dieren met een citroenachtig luchtje uit te roeien, wij zitten op ons bed en happen naar adem! Snel de koffer dicht en naar buiten gaan terwijl de spray zijn werk doet is de beste oplossing. Van onze reisgenoten horen we dat zij de kamer vol met muggen hebben, andere hebben kikkers en hagedissen op de kamer, wij mogen dus niet klagen! In de loop van de avond zien we de ene gast na de ander met spuitbussen van de receptie naar hun huisje gaan. Er wordt dus een aardige strijd geleverd om vannacht nog een keer goed te kunnen slapen!
Om 20.00 uur gaan we voor de laatste keer met de hele groep aan tafel om te genieten van het buffet. Jan die zich nog steeds niet lekker voelt eet niet mee maar laat zich gewillig opnieuw in het zonnetje zetten door de band die hem komt toezingen ter ere van zijn verjaardag. Om 23.00 uur vinden wij het tijd om naar bed te gaan omat we morgen een lange reisdag te gaan hebben op weg naar huis. Dat wij de pech hebben daardoor te missen dat er net na ons vertrek auto’s komen voorrijden waarbij soms wel 7 meisjes uit een Lada stappen in zeer korte minirokjes (of nog minder) op schoenen met hoge stiletto naaldhakken, die naar de disco gaan die ook op dit park gevestigd is. Dat vinden we echt niet erg want de groep is graag bereid ons de volgende ochtend in geuren en kleuren verslag te doen van wat zij hebben waargenomen!

24 maart
Om 06.00 uur is het tijd om op te staan. De koffers gaan weer dicht en na een laatste ontbijt in Cuba wordt alles in gereedheid gebracht om aan onze reis naar de luchthaven te beginnen. We voelen ons allemaal wat weemoedig, we hebben een leuke band met elkaar opgebouwd en gaan dit aangename gezelschap missen! We rijden nog een groot stuk snelweg waar we opnieuw over een deel snelweg rijden zonder middenberm. Dit stamt nog uit de tijd van de koude oorlog en werd gebruikt om vliegtuigen te laten landen. Langs de zijkant van de weg zien we ook verroeste stalen attributen liggen die als barrières werden gebruikt om de vijand tegen te houden. Ook vandaag zien we weer, net als overal de afgelopen week, veel mensen staan bij bushaltes die wachten op vervoer. Bij deze haltes staan liftcoördinatoren, herkenbaar aan een geel uniform. Zij zijn in dienst van de Staat en houden alle chauffeurs van voertuigen met een blauw kenteken aan die vervolgens verplicht zijn de wachtende mensen mee te nemen. Een auto met een blauw kenteken betekent nl. dat het een auto van de staat is en daar hoort deze verplichting automatisch bij. Een geel kenteken is een auto van een particulier, een rood kenteken is een huurauto die alleen door toeristen wordt gebruikt, een bruin kenteken is van hoog geplaatste ambtenaren. De lokale bussen die op Cuba rijden zijn niet toegankelijk voor toeristen en dat hoeft niemand erg te vinden want het lijkt wel veevervoer zoals de mensen op elkaar gepakt en geplakt zitten/hangen/taan! Voor de toeristen rijden er luxere OV bussen met airco en voor de reis zoals wij die maken wordt er gereden in bussen van de Staat die in uitstekende conditie zijn. He blijft onvoorstelbaar dat er in deze tijd nog zulke verschillen bestaan!
We stoppen nog één keer voor een overheerlijk kopje koffie bij de ‘dierentuin’ waar we op 20 maart ook hebben gezeten en waar we dit keer ieder twee échte Maria biscuitjes bij de koffie krijgen!
Om 12.15 uur arriveren we op de luchthaven en breekt het onvermijdelijke moment van afscheid nemen aan. Door een grote stoere Cubaan worden groepsfoto’s gemaakt zodat wij bij thuiskomst aan iedereen kunnen vertellen:
* die meneer met dat korte haar was de eerste dagen wat stil. Hij bleek moeite te hebben met de grote verschillen die er zijn tussen de lokale bevolking en de rijke toeristen. Nadat hij dat een plekje had gegeven konden hij en zijn vrouw gelukkig echt genieten. Jan Z en hij werden dikke vrienden! Zij heten Jos en Ineke en komen uit Zeeland.
* Uit Etten Leur komt een echtpaar waarvan de vrouw niet de schoenen bij zich bleek te hebben waarop ze makkelijk kon lopen. Met de gezondheidsproblemen die ze had kon ze niet op platte schoenen lopen en dat betekende dat zij op sandalen met een sleehak alle wandelingen heeft gelopen met haar man als steun en toeverlaat. Chappeau! Hun naam is Henk en Lia.
* die hele lange jongeman en die vrolijke meid met haar aanstekelijke lach: dat waren Barry en Maaike. Ze hebben betaald voor twee, maar ze waren duidelijk zichtbaar met zijn drieën!
* die knappe jongeman en dat mooie meisje dat bij hem hoort, dat zjn Geert-Jan en Dèrya. Zij hebben al veel van de wereld gezien en Geert-Jan draait er zijn hand niet voor om een salamander te vermoorden zodat zijn meissie rustig kan slapen! Zij hadden maar één minpuntje: zij zijn fan van Heerenveen!
* De oudsten van het gezelschap waren 73 en bijna 70 jaar. Zij hadden veel reiservaring en konden alles aan. Dat ze uit Heijplaat komen, een mooi dorpje dat bij Rotterdam hoort, daarover vertelden zij vol trots. We hebben het hier over Wout en Annie.
* Eén stel maakte ons deelgenoot dat zij ‘verkering’ hadden. Dat was duidelijk te merken want het waren echte tortelduifjes! De mannelijke helft van het stel had blijkbaar een heel grapjeswoordenboek ingeslikt want bij elke situatie had hij wel een passende mop! Dit gaat over Edwin en Laura uit Zevenaar.
* En dan blijven er over het ene Belgenstel Marcel en Livian. Het stilste koppel van de twee maar echte levensgenieters zo te zien die elke Belgenmop konden waarderen.
* Het andere Belgenstel bestaat uit de enige vrouw in het gezelschap die de Rambotocht door de rivier heeft gedaan en die niet onderdeed voor de mannen! Haar echtgenoot was bijna net zo grappig als Jan Z.! Hun naam is Bennie en Rita.
De kans is klein dat we elkaar ooit weer tegen zullen komen, daarom zijn we blij met de sociale media. Er worden e-mailadressen uitgewisseld en Facebook accounts zodat we elkaar desgewenst in de toekomst kunnen blijven volgen.
We bedanken onze Joán voor zijn fanstastische chauffeursdiensten en nemen afscheid van Joery die ons dingen over zijn land heeft verteld die we nooit meer zullen vergeten! Uiteraard hoort bij dit bedanken een fikse fooi die ze allebei dubbel en dwars verdiend hebben!
Nadat wij zijn uitgezwaaid vertrekken 14 van de 20 reizigers naar verschillende hotels om nog een paar dagen te chillen in de zon van Cuba. Henk en Lia, de twee Jannen, Maria en Gerrie vertrekken weer richting Holland. Het inchecken duurt oneindig lang, vervolgens betalen we 25 CUC voor ons uitreisvisum en dan moeten we rennen naar de gate omdat ons vliegtuig eerder blijkt te vertrekken dan aan ons is doorgegeven. We gaan de lucht in op weg naar Cancun waar we na 1,5 uur landen en het vliegtuig moeten verlaten omdat de bemanning gewisseld gaat worden en het vliegtuig wordt schoongemaakt. Er is gemeld dat dat ongeveer 45 minuten zal duren, de werkelijkheid is dat we 5 kwartier moeten wachten voordat we weer aan boord mogen. In die tijd hoeven we ons niet te vervelen, want we zien uit het niets zo’n 20 mannen in camouflagepakken aankomen die tafels neerzetten en handschoenen aantrekken, klaar om mensen te fouilleren en tassen te controleren. Hoewel er behoorlijk wat dreiging van uit gaat vind ik het toch de wel een momentje om te filmen. Ik heb net mijn camera weer in mijn tas gedaan als een mevrouw naast mij bedenkt dat zij er wel een foto van kan maken. Een van de militairen komt met opgeheven vinger naar haar toe en onder zijn toeziend oog moet zij de gemaakte foto’s van haar camera wissen. Jammer voor haar, ik heb geluk! Om 15.40 uur mogen we eindelijk weer het vliegtuig in. Er ontstaat verwarring over de plaatsen die wij toegewezen hebben gekregen, die blijken ook aan andere mensen te zijn toebedeeld. Met behulp van de stewardess die we er bij halen ‘winnen’ wij en hebben we dezelfde plaatsen als op de heenweg. Dan begint de lange vlucht naar huis. We vliegen vanuit Cancun terug over Cuba, passeren Havanna, vliegen langs het oostelijk deel van Canada, onder Groenland door en via Schotland landen we op 25 maart om 09.55 uur op Schiphol. De zomertijd is ingegaan, dus we hebben 7 uur te overbruggen aan tijdverschil met Cuba. We nemen de bus naar Badhoevedorp waar onze auto’s staan en om 13.30 uur draaien we onze eigen huisdeur weer van het slot. Een avontuur van 9 dagen is voorbij. We hebben genoten van elke minuut en houden veel mooie herinneringen over aan deze reis waarbij de foto’s, de film en ons reisverslag in de toekomst zal helpen die herinneringen steeds opnieuw op te halen! (….. ‘kan ik dát zo zeggen?’

Wie het verhaal door de ogen van een backpacker wil lezen en daarbij vooral een indruk wil krijgen hoe de lokale bevolking in Cuba moet leven, verwijs ik graag naar het blog van dochter Ramona:

http://johomonaukeontour.waarbenjij.nu/index.php?page=message&id=4216110&utm_source=notificatiemail&utm_medium=e-mail&utm_campaign=visit